Reforma edukacji - rząd chce usunąć ewolucję biologiczną z wymagań ogólnych!

Komitet Biologii Środowiskowej i Ewolucyjnej Polskiej Akademii Nauk poinformował na Facebooku, że nowa podstawa programowa, która ma obowiązywać, gdy w życie wejdzie planowana „reforma edukacji”, nie zawiera w wymaganiach ogólnych znajomości zjawiska ewolucji biologicznej. Brzmi nieprawdopodobnie, niczym wycofanie ze szkół nauczania teorii grawitacji, teorii dziedziczenia chromosomowego czy teorii heliocentrycznej, a jednak okazuje się to prawdą. Jest to skandal i działanie antynaukowe, wymierzone w poziom edukacji. Jakiś czas temu pisałem artykuł o polskich partiach politycznych w kontekście spraw naukowych, gdzie odjąłem 1 punkt partii PiS za gmatwanie w edukacji, jako dobrym pretekście do usunięcia ewolucji ze szkół. Pojawiły się zarzuty, że wybiegam w przyszłość, teraz widać, że moje przewidywania niestety nie zawiodły.

https://men.gov.pl, http://wiadomosci.wp.pl

Nowy program możecie zobaczyć tutaj. To, co zaraz rzuci Wam się w oczy, to że w programie szczegółowym ewolucja biologiczna nie została pominięta. Ma to jednak drugorzędne znaczenie. Dlaczego? Po pierwsze, w obecnej podstawie programowej, we wskazaniach ogólnych, ewolucja biologiczna jest wyszczególniona tutaj. Brak takiego kroku w nowej podstawie jest więc tym bardziej wyraźny. Niektórzy powiedzą, że w sformułowaniu o bioróżnorodności można domyślnie zawrzeć teorię ewolucji. Można, racja, ale po pierwsze, ewidentne usunięcie ewolucji z ogólnych wymagań ma znaczenie symboliczne, po drugie daje to miejsce do manipulacji, także dla nauczycieli, bo z pewnością są i tacy, którzy chcieliby uczyć kreacjonizmu czy ideologii inteligentnego projektu. Co więcej, już teraz biologia ewolucyjna w szkołach jest traktowana na odczepnego, a bez napisania o niej w ogólnym programie zjawisko to jeszcze bardziej się nasili. Niektórzy powiedzą, że np. botaniki też nie ma w ogólnych wymaganiach, więc cała ta afera jest o nic. Sęk w tym, że botanika nie jest dziedziną fundamentalną, unifikującą całą biologię,  w przeciwieństwie do ewolucjonizmu. Wreszcie, taka zmiana daje niszę dla kreacjonistów i ułatwia całkowite usunięcie teorii ewolucji ze szkół w przyszłości.

Nie wolno machnąć na to ręką, bo dobrze wiemy już teraz czym to się może skończyć. Obecnie w Stanach Zjednoczonych Ameryki w szkołach prywatnych można nauczać pseudonauki, jaką jest kreacjonizm i idea inteligentnego projektu. To, że szkoła nie jest publiczna, nie powinno zwalniać jej z obowiązku uczenia o faktach. Za oceanem nie tylko kreacjoniści święcą sukcesy, ale także wyznawcy idei płaskiej Ziemi. Powstają tam też Muzea Stworzenia, ukazujące ludzi żyjących współcześnie z dinozaurami, ujeżdżających triceratopsy. Wynika to z faktu, że kreacjoniści wierzą, iż Ziemia ma tylko kilka-kilkanaście tysięcy lat, choć udowodniono, że ma co najmniej 4,5 miliarda lat. W Korei Południowej (tej „dobrej”, liberalnej i nietotalitarnej) wycofano już ewolucję ze szkół.

(Muzeum Stworzenia, ujęcie z filmu Religulous, 2008)

Tego roku dendrolog, prof. Maciej Giertych, znany z głoszenia pseudonaukowych poglądów dotyczących biologii, wydał książkę „Ewolucja dewolucja nauka”, w której promuje kreacjonizm, a którą chciał wysyłać do szkół, jako „pomoc naukową”. Czy gdyby ktoś stworzył podręcznik z anatomii, w którym człowiek jest ukazywany jako sześcionogi i czteroręki, z pięcioma mózgami i bez oczu, obecne Ministerstwo Edukacji Narodowej nie protestowałoby? Mamy przecież do czynienia z takim samym absurdem. Jeśli nie chcemy pójść śladem tych krajów w kontekście edukacji i nie obniżać poziomu nauczania biologii w szkołach, nie możemy dopuścić do tego, by obecny kształt ogólnych wymagań podstawy programowej z biologii został wcielony w życie. Wymieniona wyżej jednostka PAN zwróciła też uwagę na braki niektórych elementów genetyki i ochrony środowiska w planowanym programie.

Teoria ewolucji biologicznej jest naukowa, tak jak teoria grawitacji czy teoria względności. W naukach ścisłych teoria oznacza zbiór dowodów zebranych z badań i obserwacji, opisujących jakieś zjawisko zachodzące w przyrodzie (nie oznacza hipotezy, domniemania). Zjawisko ewolucji biologicznej, w tym znaczenie doboru naturalnego (selekcji naturalnej i jej altruistycznej i płciowej odmiany), dryfu genetycznego, mutacji, rekombinacji i horyzontalnego transferu genów obserwowano wielokrotnie. Mówimy tu o fundamentalnej podstawie nauki, jaką jest biologia. Czym będzie ten przedmiot w szkole, jeśli uszczuplimy go o to, co najważniejsze? Ma to także znaczenie edukacyjne – uczenie się anatomii i fizjologii człowieka, zwierząt, roślin i grzybów jest dużo prostsze, jeśli robimy to w kontekście ewolucji, bo staje się to logiczne. Bez tego kontekstu jest to wkuwanie, tak nielubiane przez uczniów. Wiedza, która raz dwa wyparuje i która nie przełoży się na codzienność i praktykę.

Jak możemy zaprotestować przeciwko temu programowi? Ministerstwo Edukacji Narodowej zakłada możliwość konsultacji społecznych. Swoje uwagi nadsyłać można na adres podstawaprogramowa@men.gov.pl. W związku z tym zachęcam pilnie, by wysyłać na podany e-mail uwagę dotyczącą omawianego problemu. Przykładowa treść, którą możecie wykorzystać wysyłając wiadomość, podaję poniżej.

Szanowni Państwo,

Chcę zwrócić uwagę na brak bardzo ważnego elementu biologii w wymaganiach ogólnych, mianowicie rozumienia biologii ewolucyjnej, w tym pochodzenia wszystkich organizmów żywych, także człowieka i mechanizmów jakie doprowadziły do obecnej bioróżnorodności (dobór naturalny i dryf genetyczny). Budzi to mój niepokój i liczę na to, że ogólne wymagania zostaną wyraźnie uzupełnione.

Z poważaniem, X X

Zróbmy to, wyślijmy takie wnioski w jak największej liczbie i zatrzymajmy tę zmianę, która ma charakter antyedukacyjny i antynaukowy oraz ideologizujący naukę. Jeśli machniemy na to ręką myśląc, że to nic takiego, że to tylko ogólne wymagania, to może się zaraz okazać, że rząd i kreacjoniści pójdą dalej i będą chcieli wycofać ewolucję ze szkół całkowicie. Od czegoś muszą zacząć i to jest ich pierwszy krok, na który nie wolno pozwolić.

Chcesz wesprzeć rozwój mojego bloga? Możesz to zrobić zostając jego patronem tutaj.