
Tkanka tłuszczowa
![]() |
Tkanka tłuszczowa biała (po lewej) i brunatna (po prawej). Wu, Jun, et al. Cell 2012., z późn. zm. |
Oprócz dwóch głównych typów tkanki tłuszczowej naukowcy wskazują jeszcze dwa dodatkowe, mniej odrębne rodzaje. Jedna z nich – tkanka tłuszczowa różowa – występuje w gruczołach mlekowych podczas ciąży i laktacji i jest swego rodzaju „hybrydą” komórek tłuszczowych i nabłonkowo-gruczołowych. Drugi dodatkowy typ – tkanka tłuszczowa beżowa – to forma „pośrednia” między białą i brunatną tkanką tłuszczową. Na bardziej ogólnym poziomie wiedzy adipocyty różowe i beżowe traktuje się raczej jako ciekawostki. Najważniejsza jest tkanka tłuszczowa biała i brunatna.
Rozmieszczenie i funkcje tkanki tłuszczowej
![]() |
Rozmieszczenie tkanki tłuszczowej. Joerg Heeren et al. Nature Reviews Endocrinology 2014., z późn. zm. |
Leptyna ma swój udział w metabolizowaniu lipidów i węglowodanów, zwiększając lipolizę (czyli rozkład tłuszczy) oraz glukoneogenezę (czyli syntetyzowanie glukozy de novo, „od zera”). Obniża też ilość glukozy transportowanej do komórek tłuszczowych dla wytwarzania kwasów tłuszczowych, co przekłada się na osłabienie lipogenezy – wytwarzania tłuszczów. Z informacji tych wynika, że leptyna ma działanie „antyotyłościowe” – mówiąc prosto, zmniejsza produkcję tłuszczu z glukozy, a zwiększa rozkład tego już istniejącego. Oprócz tego leptyna stymuluje powstawanie naczyń krwionośnych. Jej poziom zależy m.in. od objętości tkanki tłuszczowej i uczucia głodu. Poczucie sytości hamuje jej syntezę.

Rezystyna z wisfatyną działają wobec siebie przeciwstawnie. Pierwsza zwiększa insulinooporność komórek, druga z kolei insulinowrażliwość. U ponad połowy osób chorujących na cukrzycę typu drugiego zaburzony poziom rezystyny przyczyniać się może do wystąpienia otyłości. Hormon ten jest wydzielany wyjątkowo intensywnie z dużych komórek tłuszczowych. Ostatni z głównych hormonów produkowanych przez tkankę tłuszczową – adiponektyna – odpowiada za metabolizm glukozy i kwasów tłuszczowych w mięśniach i wątrobie. Otyłość prowadzi do niedoboru adiponektyny i dalszych zaburzeń metabolicznych.
Dlaczego tak łatwo tyjemy?
![]() |
Pełne taniej żywności półki sklepowe |
Otyłość i geny
Oczywiście predyspozycje do tycia będą inne, zależnie od osoby. Tendencja jest taka, jak opisałem powyżej, lecz wpływa na nią wiele dodatkowych czynników. Jednym z nich są polimorfizmy pojedynczych nukleotydów (single nucleotide polymorphism – SNP) w genach odpowiedzialnych za metabolizm tłuszczu, przeprowadzanie lipolizy i lipogenezy, w genach kodujących białka regulujące uczucie głodu i sytości (jak np. leptyna) i w genach wpływających na naszą chęć do podejmowania aktywności fizycznej. Polimorfizmy pojedynczych nukleotydów są to różniące się wśród naszych genomów (lub między naszymi chromosomami, w obrębie jednej osoby) miejsca w sekwencji DNA tylko jednym nukleotydem. Na przykład mamy fragment sekwencji: AAACGAATGGCTTT. U innej osoby na końcu tej sekwencji zamiast T będzie A, a u jeszcze kolejnej znajduje się w tym miejscu C. Wynika z tego, że zidentyfikowaliśmy polimorfizm pojedynczego nukleotydu z trzema wariantami. I właśnie od tych drobnych różnic, które skumulowane są w różnych miejscach i genach, zależeć może np. ekspresja danego fragmentu DNA czy niewielkie różnice w budowie białka. Jeśli polimorfizm taki dotknie gen metabolizmu lipidowego, na przykład gen syntazy kwasów tłuszczowych (ale także szeregu innych), zmieniając jego właściwości fizyko-chemiczne, w efekcie predyspozycja do tycia może być inna.
Otyłość i styl życia
Dodam jeszcze jeden aspekt z pogranicza ewolucji biologicznej i socjologii — im bardzej zamożny człowiek, tym MNIEJ obecnie pracuje i tym WIĘCEJ się rusza (sporty, turystyka, aktywne spędzanie czasu wolnego). Czyli dokładnie odwrotnie, niż jesteśmy do tego przystosowani. W ogromnej liczbie współczesnych zawodów im więcej i dłużej pracujemy, tym mniej się obecnie ruszamy i tym samym spalamy mniej kalorii.
Dłuższy czas obowiązkowej (nieuniknionej) pracy siedzącej przekłada się też na konieczność stosowania licznych technik i wynalazków zastępujących nas w wymagających wysiłku pracach domowych — bo prawie nikt już współcześnie nie ma na to czasu, aby kilka-kilkanaście godzin dziennie poświęcać na pozyskiwanie i obróbkę pożywienia, hodowlę zwierząt, przędzenie, tkanie i szycie odzieży, ręczne pranie i zmywanie. Mało kto może sobie pozwolić na chodzenie pieszo wiele kilometrów w ciągu dnia. Nie starczyłoby na to doby — musimy pracować zarobkowo.
W ten sposób wydatkowanie kalorii przez aktywność fizyczną powoli zaczyna się stawać luksusem. Potrzeba na nią nie tylko chęci, ale przede wszystkim czasu.
sory ale stare i nie modne …ja mysle ze ludzie zrobili w tym kieruku postepy…sa inne zagrozenia w srodowisku postawach ….
Nie trzeba walczyc z tluszczem bo to nie on jest winowajca. Nadmierna poeaz weglowodanow prowadzi w prosty sposob do otylosci. Wystarczy dieta niskoweglowodanowa oraz wejscie w stan ketozy zywieniowej i chudniemy bez ograniczania tluszczu w pozywieniu.
czy uważasz ze tłuszcz zgromadzony w ciele jest patologizny ..jakie proporcie uwazasz za dobre
Nie wypisuj takich bzdur powielanych przez jakieś ajweny czy inne pseudo gwiazdki pop dietetyki. Tyje się od nadmiaru kcal niezależnie z jakiego makroskładnika pochodzą. I poczytaj też o lipogenezie de novo (np. tutaj https://www.damianparol.com/lipogeneza-de-novo-czyli-weglowodany-tucza/)
dzieki za eka o tkance tłuszczowej…temat rzeka i piekny 😉 a ja chciałam sie podzielic mysla czy jest zwiazek miedzy igf a reakcjami poszczepiennymi (na przykładzie Holandi )wysoki naród to jest pozdr
"Istnieją w jedzeniu związki, które mogą zwiększać naszą chęć do poruszania się (sugeruje się, że np. dieta bogata m.in. w taurynę czyni ssaki bardziej aktywnymi), nasilać lub osłabiać lipogenezę albo lipolizę bądź też nasz apetyt" można prosić o źródło? ciekawe to :3
Jak zwykle przy okazji tematu nadwagi i otyłości, kompletnie pomija się zagadnienie karmienia piersią vs. mlekiem krowim modyfikowanym. Hello, jesteśmy ssakami. Za jeden z głównych przyczyn otyłości u dzieci uważa się obecnie nadpodaż białka, którego zawartość w mleku ludzkim jest mniejsza niż w krowim. Jednak to tylko jedna z wielu wad sztycznego karmienia niemowląt, rzutująca na stan zdrowia całej populacji.
ja dodam, że istnieje taka choroba jak lipoedema, dotyka zasadniczo tylko kobiety i jest dysfunkcją najmniejszych naczyń limfatycznych (w skrócie). Obstawiam, ze kobiety ze zdjęcia mają lipodemię, często myloną z otyłością lub towarzyszącą jako efekt choroby.